Haber sitelerinin ya da bir diğer deyişle ‘haber paylaşan sitelerin’ yaydığı yanlış bilgilere bir yenisi daha eklendi. Dün sosyal medyada ‘Ekim ayında telefon kayıt ücreti 30 bin TL, en yüksek MTV 126 bin TL, pasaport harcı 8 bin 167 TL olacak’ iddiaları haberleştirilmeye başlandı.
HABER YANLIŞ ANLAŞILDI
Özellikle X’de etkileşim almak için teyit edilmeden yanlış anlaşılan bu haber bir anda gerçekmiş gibi yayılmaya başladı. Ancak HalkTV’den Bora Erdin’in haberi yayıldığı gibi bir bilgiyi içermiyor.
Burada öncelikle karşımıza Yeniden Değerleme Oranı çıkıyor. Erdin haberinde ekim ayında ortaya çıkacak olan YDO için tahminlerde bulunuyor. Bu şekilde giderse de örneğin yurt dışından alınan telefonların kayıt ücretinin 30 bin TL’ye çıkacağını hatta geçeceğini söylüyor. Ama bu resmi olarak gerçekleşecek bir zam değil aksine, burada enflasyona vurgu yapılıyor.
Yazının ilgili kısmı şu şekilde:
”2023 yılında yurtdışından getirilen telefonlar için IMEI kayıt ücreti yüzde 123 artışla 2 bin 732 TL’den 6 bin 91 TL’ye çıkarılmıştı. Bu ücret 7 Temmuz 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla birlikte 20 bin TL’ye yükseltildi. YDO ile hesaplanan bu bedel önümüzdeki yıl en az 30 bin TL olacak. Gürcistan’da bugün iPhone 14 Pro Max 256GB modelinin güncel TL fiyatı 71 bin 200 TL civarında. Yeni yılda eklenecek 30 bin TL ile 101 bin TL’nin üzerine mal olacak.”
YDO kısaca 2023 yılındaki 1000 TL’nin 2024 yılında kaç TL’ye denk geleceğini ilgilendiren bir durum. Bu ise gerçek enflasyonu gösteren bir şey. Erdin de haberinde dikkat çeken telefon kayıt ücreti ve pasaport harcından örnek vererek kıyaslama yapmış ancak haber siteleri bunu resmi açıklanmış bir zam ya da güncellenen yeni ücretler olarak verdi ve yanlış bilginin yayılmasına neden oldu.
YDO hesaplanırken bakılan şey Yurt içi Üretici Fiyatları Genel Endeksi. Bir önceki yıl ile yapılan bir kıyaslama sonucuyla da en nihayetinde zam olarak karşımıza çıkıyor. Erdin de haberinde eylül ve ekim ayını sıfır kabul ederek hesaplama yapıyor ve yeniden değerleme oranının yüzde 50 olacağını bu yüzden de yüzde 50 oranında zam geleceğini söylüyor. Ancak bu bir hesaplama ve tahmin.
Öte yandan bu 2023 yılında değil, bu şekilde giderse 2024 yılında olacak ancak haber siteleri ve sosyal medyadaki haber sayfaları bunu ekim ayında gelecek bir zam gibi verdiler. Oysaki YDO 2024 yılının ocak ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından uygulanacak.
Güncel olarak IMEI ücreti ise en son kararla beraber 20 bin TL’ye çıkmıştı.
