Hava trafik kontrol hizmetlerinde görev alan personelin lisans, sertifika ve derecelendirme süreçlerini düzenleyen Hava Trafik Kontrolörü Lisans ve Derecelendirme Yönetmeliği (SHY ATCO) Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yeni yönetmelik, hava trafiğinin emniyetli, düzenli ve hızlı akışını sağlamak amacıyla hava trafik kontrolörlerinin sağlık, eğitim ve uzmanlık şartlarını belirliyor. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM)’nün yetkili olduğu düzenleme, hava trafik kontrolörlüğü için gerekli lisans ve sertifikaları alacak veya yenileyecek kişileri, eğitim veren kurumları ve hava trafik kontrol hizmetleri sunan kamu ve özel kuruluşları kapsıyor.
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), hava trafik kontrolörlerinin seçim, eğitim, lisans sınavları, sağlık koşulları ve mesleki yeterlilik denetimlerini gerçekleştirecek. Ayrıca, lisans, sertifika ve derecelerin verilmesi, muhafazası, yenilenmesi veya iptali gibi süreçlerde de yetkili olacak.
SAĞLIK VE FİZİKİ YETERLİLİK ŞARTLARI BELİRLENDİ
Yönetmeliğe göre hava trafik kontrolörleri, ICAO Ek-1 Sınıf 3 standartlarına uygun sağlık raporuna sahip olmak zorunda. Ayrıca, alkol ve psikoaktif madde kullanımı konusunda sıkı denetimler getirildi. Bu şartları sağlayamayanların lisansları askıya alınabilecek veya iptal edilebilecek.
SHGM, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini denetleyerek, hava trafik kontrol hizmetlerinin emniyet standartlarına uygunluğunu sürekli kontrol edecek.
Kontrolörlerin mesleki yeterliliği güvence altına alınıyor
Yeni düzenleme, hava trafik kontrolörlerinin mesleklerini icra edebilmeleri için çalıştıkları ünite, sektör veya pozisyon için geçerli derecelere sahip olmalarını zorunlu kılıyor. Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcıları, bu yeterliliklerin sağlanmasını ve gerekli bildirimlerin SHGM’ye yapılmasını temin etmekle yükümlü olacak.
Mesleki yeterliliğin sürdürülebilmesi adına hava trafik kontrolörleri, belirli periyotlarla teorik ve uygulamalı değerlendirmelerden geçecek. Ayrıca, tazeleme ve acil durum eğitimleri ile mesleki bilgi ve becerilerinin güncel tutulması sağlanacak. Uzun süre görevden uzak kalan kontrolörler için de özel eğitim programları uygulanacak.
SAĞLIK ŞARTLARI VE DENETİMLER ARTIRILDI
Hava trafik kontrol personeli, ICAO Ek-1 Sınıf 3 standartlarına uygun sağlık raporuna sahip olmalı. Sağlık raporlarıyla ilgili herhangi bir itiraz durumunda, SHGM’ye başvurularak yeniden değerlendirme talep edilebilecek. Ayrıca, hava trafik kontrolörleri için alkol ve psikoaktif madde kullanımı konusunda sıkı denetimler getirildi. Bu kapsamda, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcıları belirlenen usuller doğrultusunda personelin düzenli kontrolünü yapacak.
GÖREVDEN EL ÇEKTİRME VE LİSANS İPTALİ
Yönetmelik, hava trafik kontrolörlerinin mesleki yetersizlik, alkol veya madde bağımlılığı, uçuş emniyetini tehlikeye atacak davranışlar ve ciddi hava olaylarına sebebiyet verme gibi durumlarda görevden el çektirilmesine yönelik hükümler içeriyor. SHGM’nin belirlediği şartları ihlal eden kontrolörler için en az 3 ay, en fazla 12 ay süreyle lisans veya derecelerinin askıya alınması veya tamamen iptal edilmesi mümkün olacak. Tekrar eden ihlallerde ise kontrolörün tamamen meslekten men edilmesi gündeme gelecek.
YENİ BAŞVURU VE EĞİTİM ŞARTLARI
Hava trafik kontrolörlüğüne aday olmak isteyenlerin sağlaması gereken şartlar detaylandırıldı. Buna göre, adayların 27 yaşından gün almamış, en az dört yıllık bir yükseköğretim kurumundan mezun olması gerekiyor. Ayrıca genel yetenek testleri, kişilik değerlendirmesi ve İngilizce dil yeterliliği gibi kriterlerde belirli standartlara ulaşmaları şart koşuluyor.
LİSANS SAHİBİ KONTROLÖRLER İÇİN YENİ KURALLAR
Hava trafik kontrolörü lisansı almak isteyenler için yaş sınırı 30 yaşından gün almamış olmak şeklinde belirlenirken, lisans sınavından en az 70 puan alma şartı getirildi. Kontrolörlerin ayrıca ICAO Seviye 4 düzeyinde İngilizce dil bilgisine sahip olmaları ve belirli eğitimleri tamamlamaları zorunlu hale getirildi.
YETKİLENDİRME VE KARİYER İLERLEME KRİTERLERİ
Deneyimli hava trafik kontrolörleri için Değerlendirme Uzmanı, Operasyonel Uzman, HTY Uzmanı, Süpervizör ve Başkontrolör unvanları için yeni kriterler belirlendi. Bu unvanları almak isteyenlerin belirli hizmet süresi, sınav puanı ve dil yeterliliği gibi şartları sağlaması gerekecek.
AVRUPA STANDARTLARINA UYUM
Yönetmelik, EUROCONTROL’ün ESARR-5 düzenlemelerine uyum sağlamak amacıyla hazırlandı. Teknik düzenlemelerin uluslararası standartlardaki gelişmelere göre Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından güncelleneceği ifade edildi.
GEÇİŞ SÜRECİ VE KAZANILMIŞ HAKLAR
Yeni yönetmelik yürürlüğe girmeden önce hava trafik kontrol kursunu tamamlamış olan adaylar için özel düzenlemeler getirildi. Sağlık raporu, sabıka kaydı ve şahsi başvuru şartlarını sağlayanlar, bir yıl içinde başvurarak üç sınav hakkından yararlanabilecek. Ayrıca mevcut hava trafik kontrolörlerinin kazanılmış hakları korunacak ve bazı yetkilendirme süreçlerinde kolaylıklar sağlanacak.
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik yayım tarihinde yürürlüğe girdi. Düzenlemeyi uygulamak ve yürütmekle Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yetkili olacak.
